Ο μαστός είναι ένα όργανο έκφρασης της θηλυκότητας της γυναίκας. Πολλοί καλλιτέχνες από αρχαιότατους χρόνους μέχρι σήμερα με αγάλματα, ζωγραφικούς πίνακες και φωτογραφίες έχουν ασχοληθεί με αυτό το αντικείμενο του πόθου.

Η απώλεια αυτού του οργάνου προκαλεί πολλές φορές αισθήματα κατωτερότητας έναντι των υγιών γυναικών, φόβο για κοινωνική απομόνωση, έκφραση περιέργειας και προβλήματα ένδυσης ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Μερικές φορές η ασθενής αποφεύγει την σεξουαλική επαφή και απομακρύνεται από τον σύντροφό της.

Η απόφαση για την αποκατάσταση του μαστού θα πρέπει να ληφθεί με την συνεργασία του γιατρού που θα εκτελέσει την μαστεκτομή, του πλαστικού χειρουργού και της ασθενούς. Θα πρέπει να συζητηθεί ο χρόνος αποκατάστασης του μαστού, το είδος της αποκατάστασης και η ύπαρξη πιθανών επιπλοκών και μετεγχειρητικών ουλών καθώς και η περίοδος αποθεραπείας και της πιθανής μετεγχειρητικής θεραπείας.

Ο πλαστικός χειρουργός είναι εκείνος που θα ανακατασκευάσει τον μαστό ο οποίος έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ή μέρος αυτού.

Η αποκατάσταση του μαστού μπορεί να γίνει άμεσα δηλαδή αμέσως μετά την μαστεκτομή ή μετά από ένα χρονικό διάστημα που εξαρτάται και από το είδος της μετεγχειρητικής θεραπείας (ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία) που μπορεί να ακολουθήσει την μαστεκτομή.

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι αποκατάστασης του μαστού. Οι συνηθέστεροι είναι η χρήση ενθεμάτων σιλικόνης ή των αυτόλογων ιστών της γυναίκας.

Μία μέθοδος αποκατάστασης του μαστού είναι η σε τρεις χρόνους αποκατάσταση. Στον πρώτο χρόνο τοποθετείται διατατής του δέρματος για την προοδευτική διάτασή του και σε δεύτερο χρόνο η αντικατάστασή του με το μόνιμο ένθεμα σιλικόνης και η συμμετρική επέμβαση στον υγιή μαστό (ανόρθωση η σμίκρυνση). Σε τρίτο χρόνο μπορεί να γίνει και η επανασύσταση της θηλής και της θηλαίας άλω με δερματικό μόσχευμα ή τατουάζ. Η μέθοδος αυτή είναι απλούστερη από άλλες μεθόδους αποκατάσταση αλλά έχει το μειονέκτημα της χρήσης ξένων σωμάτων.

Όταν το δέρμα της μαστεκτομής είναι ακτινοβολημένο ή ουλώδες τότε χρειάζεται αντικατάστασή του με υγιές. Αυτό συνήθως διενεργείται με την μεταφορά ιστών από την ράχη όπως του πλατύ ραχιαίου μυ και του υπερκειμένου δέρματος και ακολουθεί η προαναφερόμενη διαδικασία.

Άλλες μέθοδοι αποκατάστασης του μαστού είναι η χρησιμοποίηση των ίδιων ιστών της γυναίκας όπως τον ορθό κοιλιακό μυ με το υπερκείμενο δέρμα. Η μεταφορά αυτού του συμπλέγματος μυός – δέρματος από την κοιλιά διενεργείται είτε με την κατασκευή τούνελ δια μέσου του οποίου προωθείται ο κρημνός αυτός την περιοχή της μαστεκτομής είτε με εκτομή των αγγείων του μυός και την επανένωσή τους με τα αγγεία της περιοχής της μαστεκτομής. Το πλεονέκτημα των μεθόδων αυτών είναι ότι δεν χρησιμοποιούνται ξένα σώματα και διενεργείται συγχρόνως και κοιλιοπλαστική. Το μειονέκτημα είναι ότι χρειάζεται μεγαλύτερος χειρουργικός χρόνος, ο κίνδυνος ανάπτυξης κοιλιοκήλης οπότε θα χρειασθεί η τοποθέτηση πλέγματος. Είναι αναγκαία η ύπαρξη έμπειρου προσωπικού ιδίως στην δεύτερη μέθοδο μεταφοράς των ιστών, όπου για την επαναγγείωση χρειάζεται η ύπαρξη χειρουργικού μικροσκοπίου και ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού που μπορεί να το χρησιμοποιήσει.

Όταν αποφασισθεί από τον χειρουργό του μαστού η περιορισμένη σε υγιή όρια εκτομή του καρκίνου του μαστού (τμηματεκτομή ή ημιμαστεκτομή), τότε είναι δυνατόν με τις κατάλληλες μεθόδους να γίνει αποκατάσταση του ιστικού ελλείματος που προκύπτει από την εκτομή του όγκου.

Ανάλογα με το μέγεθος του υπολειπόμενου μαζικού αδένα επιλέγεται και η κατάλληλη τεχνική αποκατάστασης συνήθως με την μετακίνηση μέρους αυτού ή εάν ο μαζικός αδένας είναι μεγάλος, με την σμίκρυνσή του. Σε αυτές τις περιπτώσεις ακολουθεί και επέμβαση συμμετρίας του υγιούς μαστού (ανόρθωση η σμίκρυνση).

Η αποκατάσταση του μαστού είναι μία αξιόπιστη μέθοδος που βοηθάει τη γυναίκα να ξεπεράσει τα ψυχολογικά αλλά και πρακτικά προβλήματα που της προκαλεί η απώλεια ενός τόσο σημαντικού οργάνου έκφρασης της θηλυκότητάς της.