Του Ιωάννη Μπουζαλά Βιοκλινική Αθηνών

Πολλοί άνδρες δε γνωρίζουν που βρίσκεται ο προστάτης αδένας, ούτε ποια είναι η λειτουργία του. Ακόμα περισσότεροι πιστεύουν πως τα προβλήματά του θα τους απασχολήσουν αργά στη ζωή τους, μετά τα 60-70 έτη. Ωστόσο, η σωστή πληροφόρηση για τον προστάτη και τις παθήσεις του είναι πολύ σημαντική, μιας και αποτελεί συχνά πηγή προβλημάτων για τους άνδρες. Στις νεότερες ηλικίες είναι ευάλωτος σε λοιμώξεις, ενώ με την πάροδο του χρόνου ξεκινάει και η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη. Τέλος, ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες του δυτικού κόσμου και αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός.

Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που υπάρχει μόνο στους άνδρες, με σχήμα και μέγεθος κάστανου. Πήρε το όνομά του από τον Ηρόφιλο, έναν Έλληνα γιατρό της Αλεξάνδρειας του 3ου π.X. αιώνα, επειδή «προΐσταται», βρίσκεται δηλαδή μπροστά από την ουροδόχο κύστη, περιβάλλοντας την αρχική μοίρα της ουρήθρας.

Ο ρόλος του είναι η παραγωγή ενός υγρού που αναμειγνύεται με το σπέρμα και εξασφαλίζει τη ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων, βοηθώντας έτσι στην αναπαραγωγή και τη γονιμοποίηση. Παράγει επίσης και ένα σημαντικό ένζυμο, το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), που βοηθά στη ρευστοποίηση του σπέρματος.

• Η προστατίτιδα αποτελεί τη συνηθέστερη ουρολογική διάγνωση σε άνδρες νεώτερους των 50 ετών και την τρίτη σε άνδρες άνω των 50.
• Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (Κ.Υ.Π.) είναι η συχνότερη καλοήθης νεοπλασία στους άνδρες, απασχολώντας 1 στους 2 άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών.
• Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες του δυτικού κόσμου και η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.

Ο όρος προστατίτιδα εκφράζει ένα σύνολο συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, χωρίς πάντοτε συγκεκριμένη και ενιαία αιτιοπαθογένεια. Με απλά λόγια, η προστατίτιδα είναι μια φλεγμονή του προστάτη αδένα.

• Είναι οδυνηρή πάθηση και προσβάλλει συνήθως νέους και μεσήλικες άνδρες.
• Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εξέταση και στις συμπληρωματικές εξετάσεις ούρων και αίματος.
• Η έναρξη της θεραπείας με αντιβιοτική αγωγή σε υψηλές δόσεις πρέπει να είναι άμεση στην οξεία φάση, τόσο για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, όσο και για την αποφυγή επιπλοκών.

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (Κ.Υ.Π.) είναι η αύξηση του μεγέθους του αδένα που παρατηρείται στους άνδρες μετά τα 40 έτη. Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη συχνά συμπιέζει το τοίχωμα της ουρήθρας αλλά και την ουροδόχο κύστη, εμποδίζοντας την ούρηση. Είναι εξαιρετικά συχνή πάθηση, δεν αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή του ασθενή και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οδηγεί σε καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο, τα συμπτώματα που προκαλεί από το κατώτερο ουροποιητικό (LUTS, lower urinary tract symptoms) μειώνουν την ποιότητα ζωής του ασθενή.

• Είναι η πιο συχνή διάγνωση των ουρολόγων στους άντρες ηλικίας 45 – 75ετών
• Η Κ.Υ.Π. απασχολεί 1 στους 2 άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών.
• Η Κ.Υ.Π. απασχολεί 9 στους 10 άνδρες ηλικίας άνω των 80 ετών.
• Τα συμπτώματα της νόσου χειροτερεύουν με την αύξηση της ηλικίας

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός.

• Συχνότερος καρκίνος στους άνδρες του δυτικού κόσμου
• 1 στους 6 άνδρες θα διαγνωσθεί με καρκίνο προστάτη στη διάρκεια της ζωής του
• Μέση ηλικία διάγνωσης: 66 έτη 
• 5ετής επιβίωση: 98,9% 

Είναι μια νόσος με σημαντική ετερογένεια. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτελεί μια πάθηση με δύο πρόσωπα:

• μια θεωρητικά ‘αθώα’ μορφή, η οποία δεν θα επηρεάσει την επιβίωση ούτε την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
• μια πιο ‘επιθετική’ μορφή που σύντομα θα γίνει επώδυνη και θανατηφόρα.

Στόχος μας είναι από τη μια πλευρά να διαγνώσουμε νωρίς εκείνες τις μορφές της νόσου που τελικά θα είναι απειλητικές για την ζωή του ασθενούς και να τις θεραπεύσουμε, και από την άλλη να αποφύγουμε την υπερδιάγνωση και υπερθεραπεία του προστατικού καρκίνου.

Ιωάννης Σ. Mπουζαλάς
Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος